Zastosowany w suszarni firmy Ventech system sterowania SECOTRONIC-PAL umożliwia również spełnienie międzynarodowych wymogów fitosanitarnych, a w szczególności przepisów dotyczących drzewnych materiałów opakowaniowych.
Prawie dwa tiry jednorazowych palet drewnianych o różnych wymiarach mieszczą się w komorze suszarniczej firmy VENTECH ze Świebodzina (woj. lubuskie), postawionej w minionym roku w Zakładzie Przetwórstwa Drewna Henryk Ratajczak w Tuchorzy k. Wolsztyna (woj. wielkopolskie).
– Dzisiaj może bym zdecydował się na mniejszy model suszarni do palet typu SV-2 – mówi Henryk Ratajczak – ale skoro mam model o wymiarach wewnętrznych: szerokość 7,0 m (załadowcza ok. 6,8 m), głębokość około 10 m (załadowcza ok. 7,8 m) i wysokości 5,3 m (załadowcza ok. 4,1 m), to staram się ją wykorzystać nie tylko na własne potrzeby. Są w naszym regionie producenci palet, którzy nie mają możliwości przeprowadzenia zabiegu fitosanitarnego drzewnych produktów opakowaniowych według standardu ISPM 15, ani wysuszenia palet do wilgotności 18 proc. i mniejszej, więc usługowo korzystają z naszego obiektu.
Szerokie możliwości suszenia
Żeby nie być gołosłownym, właściciel na chwilę otwiera drzwi kontrolne suszarni, w której pierwszą dobę poddawane są procesowi suszenia jednorazowe palety zewnętrznego producenta, które mają pojechać do Norwegii. Wymogi są specjalne – ich wilgotność względna musi mieścić się w granicach 11-13 proc.
– Ze względu na transport w kontenerach drogą morską, takie wymagania postawiłodbiorca – tłumaczy gospodarz. – To wymaga suszenia przez trzy doby. Wczoraj, we wtorek pod wieczór zakończyliśmy załadunek, więc do późnego wieczora w piątek, palety pozostaną w komorze. Natomiast jednorazowe palety, które mają cieńsze deski, trzymam w suszarni zwykle 1,5 do 2 dób, do osiągnięcia wilgotności 18 proc. Według innego programu przebiega realizacja procesu fitosanitarnego. Zastosowany w tej suszarni system sterowania SECOTRONICPAL umożliwia również spełnienie międzynarodowych wymogów fitosanitarnych, a w szczególności przepisów dotyczących drzewnych materiałów opakowaniowych w handlu międzynarodowym według StanStandardu ISPM 15 (IPPC). Oczywiście, system sterowania jest automatyczny.
Gdy jesteśmy w sąsiednim pomieszczeniu, gdzie ulokowano szafę sterowniczą, rzemieślnik mówi, że na automatyczny system sterowania składa się szafa sterownicza, DATA-Procesor typu KDM, czujniki wilgotności powietrza i temperatury, czujnik temperatury w rdzeniu deski, sondy do drewna z kablami połączeniowymi i puszką oraz wspomniany sterownik Secotronic-PAL, w pełni automatyczny, umieszczony w szafie sterowniczej. W pamięci komputera zawarte są programy suszenia dla różnych gatunków i grubości drewna i palet, opracowane na bazie doświadczeń różnych klientów, ale suszenie drewna lub palet może przebiegać zarówno według programu standardowego, proponowanego przez sterownik, jak też według programu ustalonego indywidualnie przez użytkownika.
Nieufność na początku
Stoimy przed szafą sterowniczą, która nie wymaga nadzoru, ale właściciel wspomina, ile to razy każdego dnia na początku eksploatacji suszarni wchodził do tego pomieszczenia, żeby upewnić się, żewszystko jest dobrze nastawione i proces suszenia przebiega prawidłowo.
– Teraz już mam pełne zaufanie do automatyki – przyznaje Henryk Ratajczak. – I właściwie przychodzę tutaj jedynie, żeby pobrać wydruk z drukarki postawionej obok szafy sterowniczej, która rejestruje na bieżąco kolejne etapy procesu suszenia. Ten wydruk przedstawiany jest odbiorcom jako dowód przeprowadzenia prawidłowego procesu fitosanitarnego oraz procesu suszenia. Co pół godziny są automatycznie spisywane parametry. Wydruk jest konieczny, bo stanowi załącznik protokołu procesu suszenia, włącznie z posiadanym certyfikatem, wydanym przez Instytut Technologii Drewna. Planuje jedynie zastosować dodatkowo komputer monitorujący PC (z dodatkowym interfejsem), który umożliwi mi archiwizację danych i wydruk bezpośrednio z komputera. Wówczas producent oferuje również dostęp przez Internet za pośrednictwem dowolnego komputera lub smartfona.
Połowa palet jest suszona
– Firmę założyłem w Tuchorzy w 1992 roku – mówi gospodarz. – I od początku zająłem się wyrobem palet jednorazowych różnych typów. Najpierw dla krajowych odbiorców, a obecnie mam jednego odbiorcę z Niemiec, który kupuje opakowania dla siebie i innych firm. Z pewnym sentymentem wróciłem wtedy do obiektów bazy remontowej SKR, w których jako młody człowiek pracowałem przez wiele lat. Gdy spółdzielnia kończyła swoją egzystencję, zakupiłem teren z obiektami, które przystosowałem do nowej produkcji.
Przez lata firma produkowała palety z niesuszonego surowca, jednak coraz częściej właścicielka niemieckiej firmy pytała o możliwość dostarczania palet o określonej wilgotności albo z potwierdzonym zabiegiem fitosanitarnym.
– Zanosiło się, że 80 proc. produkowanych palet będziemy poddawali procesom suszenia, ale w pierwszym roku eksploatacji, tylko około połowę palet suszymy – mówi Henryk Ratajczak. – Dlatego, możemy realizować usługi suszenia drewna i palet, dopóki nasz odbiorca nie zacznie zamawiać więcej palet wysuszonych. Początkowo suszyłem też drewno kominkowe, ale zrezygnowałem, bo proces suszenia trwa około półtora tygodnia, podczas gdy palety przebywają w suszarni 2-3 dni, w zależności od oczekiwanej wilgotności drewna. Standardowo, wystarczy wilgotność 18 proc.
Co do suszenia drewna kominkowego producent suszarni (firma Ventech) zwraca uwagę, że aby osiągnąć optymalnie krótki czas suszenia, suszarnia powinna mieć zainstalowaną opowiednio większą moc grzewczą i wentylacyjną, należy korzystać też ze specjalnego programu do suszenia drewna kominkowego oraz ważne jest odpowiednie wypełnienie komory. Tak przystosowane suszarnie również znajdują się w ofercie firmy.
Tańszy surowiec z… Niemiec
– Dostosowuje się do potrzeb zamawiającego i oczekiwanej przez niego ceny palety, ale najbardziej nie lubimy produkcji z drewna brzozy, ponieważ podczas suszenia deski pękają – mówi rozmówca. – Już lepiej zachowują się deski paletowe z olchy, która jednak jest zwykle zwichrowana i mało wydajna. Ponieważ sami przecieramy surowiec na traktu firmy Walter, to możemy ocenić jakość drewna i jego późniejsze zachowanie w suszarni.
Właściciel myśli o zakupie traka bardziej zmechanizowanego i wydajniejszego, bo i jemu brakuje ludzi do pracy i z konieczności zatrudnia kilku pracowników z Ukrainy. Produkcja palet prowadzona jest na jednej zmianie. Łącznie ma 15 produkcyjnych pracowników oraz kierowców samochodu dowożącego drewno z lasu oraz wywożącego do klientów gotowe wyroby. Te samochody też świadczą usługi zewnętrzne.
– Rocznie przerabiam około 4500 m3 drewna, choć mógłbym więcej, ale jest ono za drogie, żeby produkcja palet opłacała się – tłumaczy przedsiębiorca. – Dlatego, znaczną część surowca zwożę z …Niemiec, bo jest on na tyle tańszy, że uwzględniając transport, wychodzi mi taniej niż z puli zakupu systemowego w Lasach Państwowych. Od paru lat tą drogą uzupełniam swoje potrzeby surowcowe, choć w konsekwencji obniża mi się historia i moje zakupy z krajowych lasów maleją z każdym rokiem. Geografia zakupu w systemie sprzedaży drewna wydawała mi się korzystna, żeby ograniczyć koszty przewozu drewna, bo samochody przewożące drewno nie spalają 6 litrów paliwa na 100 km, tylko 30, a nawet 50 litrów. Jednak w praktyce drogi przewozowe nie skróciły się znacząco i nadal trzeba odbierać surowiec z odległych nadleśnictw. Preferuję kłody o długości 2,40 m, ale 5-6 metrowe też ściągam, bo trafiają się do realizacji palety o różnej wielkości, nawet i długości 3,2 m.
Dlaczego suszarnia z Ventech?
Przed zakupem suszarni przedsiębiorca rozważał oferty różnych firm. Wybrał suszarnie firmy Ventech ze Świebodzina,która zaoferowała suszarnię z programem do suszenia palet, dobre warunki finansowe i krótki termin realizacji. Znacznie dłużej trwało uzyskiwanie odpowiednich pozwoleń budowlanych w lokalnych urzędach. W końcu można było przystąpić do wykonania ławy fundamentowej, na której ekipa montażowa posadowiła konstrukcję szkieletową ze słupami i profilami aluminiowymi oraz panelami aluminiowymi, wypełnionymi niepalną wełną mineralną o grubości 100 mm, uszczelnionymi silikonem i pokrytymi z zewnątrz aluminiową blachą trapezową.
– Modułowa konstrukcja suszarń do drewna SECOVENT pozwala każdorazowo na dostosowanie parametrów komory do indywidualnych potrzeb każdego klienta – zapewnia przedstawiciel producenta. – W pamięci sterownika są określone programy suszenia, ale można sobie stworzyć swój, uwzględniając rodzaj drewna i grubość elementów palet, oczekiwaną wilgotność.
Producent z Tuchorzy zdecydował się na suszarnię jednokomorową typu Secovent- 2, ze stropem pozornym. Grzejniki i wentylatory są umieszczone w układzie górnym. W tym systemie budowane są zasadniczo większe komory suszarnicze, o załadunku powyżej 80 m3, ale na życzenie Ventech stawia również mniejsze. Zapewniają bardzo dobrą cyrkulację powietrza i równomierny klimat suszenia.
Jest to obiekt wolnostojący, składający się z pojedynczej komory, wyposażonej w bramę podnośno-przesuwną z drzwiamikontrolnymi oraz z mechanizmem korbowo-dźwigowym.
Zróżnicowana pojemność
System sterowania jest automatyczny, z oprogramowaniem do suszenia palet. Użytkownik potwierdza zapewnienia producenta, że można ułożyć w „kanapkę” 1640 palet o standardowych rozmiarach, w 40 „słupkach” na wysokość ok. 3,9 m. W przypadku palet układanych metodą „jedna na drugą”, w 48 słupkach ulokowanych jest 1296 sztuk palet o wymiarach 1,2 x 0,8 m. Natomiast samej tarcicy można jednorazowo pomieścić od 74 do 83 m3.
Odpowiednią cyrkulację powietrza zapewnia pięć wentylatorów aluminiowych, osiowych, rewersyjnych, o wydajności każdego około 34 000 m3/h. Posiadają wirniki aluminiowe o średnicy 800 mm, ze specjalnie wyprofilowanymi łopatkami. Aluminiowe obudowy wentylatorów są optymalnie wyprofilowane. Silniki trójfazowe o mocy 3,3 kW, są wykonane w wersji specjalnej, z izolacją klasy H, do +1000 C. Są odporne na działanie agresywnego środowiska w komorze suszarniczej.
Odpowiednią temperaturę zapewniają grzejniki bimetaliczne stalowoaluminiowe, odporne na działanie warunków panujących w komorze suszarniczej i medium grzewczego. Kolektory grzejników, instalacja grzejna i nawilżająca wewnątrz komory wykonane są ze stali nierdzewnej. Zainstalowana moc grzejna wynosi ok. 400 kW. Medium grzewcze stanowi gorąca woda o temperaturze ok. 95˚C na wejściu i o ciśnieniu ok. 1,5 – 3,0 atn. Cieplik zapewnia nowy kocioł zautomatyzowany firmy Uniwex Kotły z Elbląga. Jego praca może być dostosowana do rytmu pracy suszarni, z uwzględnieniem strat ciepła między położonymi obok siebie obiektami. W kotle spalane są suche trociny z bieżącej produkcji.
Kilka faz suszenia
Proces suszenia obejmuje fazy: rozgrzewanie, fazy suszenia (max. do 6), kondycjonowanie i schładzanie. W pamięci komputera zawarte są programy do palet oraz różnych gatunków drewna. Suszenie drewna może przebiegać zarówno według programu standardowego, proponowanego przez sterownik, jak też programu ustalonego indywidualnie przez użytkownika.
– W pierwszej fazie procesu suszenia palet następuje rozgrzewanie komory do temperatury 65OC, po czym następuje otwarcie kominków wentylacyjnych. Standardowo u mnie realizowane są trzy fazy procesu suszenia, ale przy niskich wilgotnościach jest tych faz więcej – tłumaczy gospodarz. – Praca kotła jest automatycznie dostosowywana do potrzeb cieplnych suszarni. Takie rozwiązanie jest bardzo wygodne, ale początkowo eksploatacja kotła i suszarni były dla mnie czarną magią. Jednak po dwóch-trzech dniach zdołałem wszystko opanować. Najbardziej dokuczliwe były dla mnie… znaczniejsze spadki napięcia w sieci energetycznej, powodujące wyłączenie procesu suszenia. Musiałem się wspomóc elektronikiem, który dokonał nastaw, uwzględniających wahania napięcia w sieci i problem został rozwiązany. Natomiast sprawności serwisu producenta suszarni dotąd nie sprawdziłem, bo… nie było takiej potrzeby! Jednak potencjalnym nabywcą tej dobrze sprawującej się suszarni świebodzińskiego producenta radziłbym skrupulatne ocenienie ilości produktów do suszenia. Chciałem mieć suszarnię o pojemności na dwa auta, ale dzisiaj, po rocznej eksploatacji, może jednak bym zdecydował się na mniejszy obiekt. Bo niby dobrze, że komora jest wysoka, ale na przykład z załadunkiem mamy problem, ponieważ w naszej małej firmie nie posiadamy wózka widłowego do przenoszenia palet na wyższe wysokości. Dwa wózki widłowe mają zatem co robić.
Specjalny program do palet
W przypadku małej firmy, dobrym rozwiązaniem jest tradycyjna suszarnia do drewna, wyposażona dodatkowo w odpowiedni program umożliwiający uzyskanie certyfikatu IPPC, po wykonaniu fitosanitarnej obróbki termicznej, w której jednocześnie można również suszyć palety do zadanej wilgotności. Jest bowiem wyposażona w specjalny program „Turbo”, który umożliwia w bardzo krótkim czasie wysuszenie całego wsadu do odpowiednio niskiej wilgotności, ale także dodatkowo w termometr do mierzenia temperatury w rdzeniu drewna. W opcji dostępny jest automatyczny lub półautomatyczny system sterowania.
Właściciel firmy z Tuchorzy zachwala automatyczny system sterowania poprzez komputer sterujący i sterownik Secotronik-Pal umieszczony w szafie sterowniczej. Na podstawie pomiarów wilgotności drewna, temperatury i wilgotności w komorze steruje on przebiegiem procesu suszenia według wybranego programu odpowiedniego dla gatunku suszonego drewna i jego grubości. Elektroniczny system sterowania procesem suszenia zapewnia jego właściwy przebieg oraz uzyskanie wysokiej jakości surowca w optymalnym czasie.
Opisany typ suszarni oferowany jest również w opcji z systemem grzewczym palnikowym (dla medium grzewczego: gaz ziemny lub propan-butan).
